Rijen: minder diclofenac in ons water

Pijn, wat nu?

We merken dat veel mensen te maken hebben met pijn. Soms gebruiken mensen dan pijnstillers met Diclofenac. In Rijen wordt relatief veel pijnmedicatie in het (riool)water teruggevonden. En daar heeft het waterleven last van. Bekijk dit korte filmpje (2 minuten).

Minder Pijn én Minder Diclofenac.

Het kan, lieten we zien in onze pilot in Rijen. Van bewustwording naar ander gedrag om water te beschermen én inwoners te helpen met alternatieven en hen niet met de pijn te laten zitten. De resultaten laten o.a. zien dat 88% van de betrokken mensen alternatieven overweegt bij pijn nadat ze zich realiseerden dat diclofenac schadelijk is voor het waterleven. Lees de samenvatting en achtergrond hier.

Wat zegt het water? 
Recente watermetingen in Rijen tonen aan dat aanzienlijke hoeveelheden van de pijnstiller Diclofenac aanwezig zijn; dit vormt een bedreiging voor het waterleven. Recent gepubliceerd RIVM onderzoek laat zien dat de voorgestelde Europese norm voor diclofenac in oppervlaktewater op de helft van de onderzochte plaatsen in Nederland wordt overschreden.

‍Wat zeggen inwoners en professionals? 
De pilot leverde inzicht in gedrag op van inwoners, aanbieders en voorschrijvers (huisartsen, apothekers, fysiotherapeuten, drogisterijen en leveranciers). Bij alle groepen was het bewustzijn van schadelijkheid van diclofenac voor het waterleven laag en de bereidheid om mee te werken hoog. Bij veel inwoners, verkopers en kopers is onbekend dat diclofenac gels alleen bewezen werken bij lokale verlichting van milde tot matige gewrichtspijn, veroorzaakt door verergering van artrose van de knie of vingers. Op alle andere plekken in ons lijf is de werkzaamheid van diclofenac gels niet aangetoond. Slechts ca 6% van diclofenac in gels opgenomen door de huid; 94% spoelt direct weg via de douche of wasmachine. Schattingen geven aan dat zo’n 70% van de diclofenac die we in het water vinden van de gels afkomstig is. Daarnaast is diclofenac lastig te filteren uit (riool)water. Door onnodig gebruik te verminderen kunnen we dus het #waterleven, geld, het milieu en de gezondheid sparen door andere manieren te vinden om pijn te verlichten.

Een stap verder dan bewustwording 
“We zouden moeten kijken hoe we mensen hiervan bewust kunnen maken” horen we vaak. Hoe doe je dat en hoe verandert dat gedrag? Dat was het doel van onze pilot, een unieke samenwerking van Vital Zone Instituut met Waterschap Brabantse Delta, gemeente Gilze en Rijen en het Brabants Kernteam Medicijnresten uit Water. Vaak zien we dat waterorganisaties het probleem herhalen. Dat zet mensen klem als er geen goede alternatieven zijn. Mensen nemen niet zomaar medicijnen. Een echte #bronaanpak zoekt naar de reden waarom het gebruik van een bepaald medicijn hoog is.

De innovatieve benadering - mix van onderzoek, evenementen, lokaal nieuws, ludieke acties, aanbod op de winkelvloer en social media - biedt veel mogelijkheden voor vervolg op meer plekken.

Benieuwd naar de resultaten?

• 98% van de Rijenaren pijn ervaart en 60% daarvan dagelijks of wekelijks
• Een kwart gebruikt pijnstilling via gels of pillen met Diclofenac
• 83% wist niet dat Diclofenac schadelijk is voor het waterleven
• 88% van de invullers is bereid of overweegt alternatieven zoals rust, intapen, Paracetamol, massage, beter slapen en water drinken
• Uit de watermetingen in oktober en december 2023 op de RWZI Rijen, Dongenseweg en de Leibeemd blijkt dat de milieurisicogrens voor Diclofenac (PNEC) stevig wordt overschreden.

Wil je als gemeente, waterschap of zorgorganisatie hiermee zelf verder, neem dan contact met ons op: info@vitalzone.eu.

----------------------------------------------------

Nieuws: deze pilot is afgerond.

31 januari 2024. Rijen zet zich in voor schoner water, zie bericht Waterschap Brabantse Delta.

15 januari 2024. De huidig pilot is afgerond. Lees de samenvatting en achtergrond hier.

27 november. V.V. Rijen zet zich in voor minder Diclofenac in water.

7 december. Fleur heeft een ontspannende massage gewonnen door de vragenlijst in te vullen! De vragenlijst vind je hier.

17 november. Kijk hier wat we doen in Rijen in een kort filmpje. Of kijk de normale versie (4 minuten).

14 november. Uitzending van EenVandaag over medicijnresten.

Achtergrond

Stichting Vital Zone Instituut werkt aan vitaliteit en gezond water samen met de gemeente Gilze en Rijen, Allemaal Vitaal, het Waterschap Brabantse Delta en het Brabantse kernteam medicijnresten uit water. We richten ons hier op het begrijpen en verminderen van Diclofenac Gel. Zo leren we wat we aan pijn kunnen doen met minder schade aan het milieu of leefomgeving. We kijken in Rijen vooral naar vrije verkoop. Overleg altijd voor een arts bij medische vragen.

Diclofenac wordt met verschillende merknamen vrij verkocht bij drogisterijen, supermarkten en apotheken. en belast ons waterleven aanzienlijk omdat het moeilijk uit water te filteren is. Interessant feit is dat 94% ervan direct beland in ons water via douche of wasmachine. Door bewustzijn te vergroten en gebruik te verminderen beschermen we milieu en besparen kosten van onnodig gebruik. 

Pijnstillers

Pijnstillers komen net als andere medicijnresten in ons water terecht. Met pillen gaat dat via het toilet en met gels gaat het rechtstreeks het douchputje in of via het wassen of afspoelen van kleding. 

Diclofenac staat niet altijd groot op de verpakking! Je kent ze waarschijnlijk onder de met merknamen. 

Wist je dat diclofenac gels alleen bewezen werken bij lokale verlichting van milde tot matige gewrichtspijn, veroorzaakt door verergering van artrose van de knie of vingers? Op alle andere plekken in ons lijf is de werkzaamheid van diclofenac gels niet aangetoond; hiermee kunnen we dus geld, het waterleven en het milieu sparen door andere manieren te vinden om pijn te verlichting, zoals massages, rust, verkoelende gels zonder pijnstiller.
Wist je dat bij gels slechts een klein percentage van de werkzame stoffen in de huid wordt opgenomen? Het overgrote deel (schattingen lopen uiteen van 90-97%) komt in het water via douche of via wasmachine doordat het in de kleding achterblijft. 
Diclofenac kan ernstige bijwerkingen geven. Meer informatie kun je ook hier vinden of op thuisarts. Twijfel je? Bespreek het met je huisarts want we geven geen medisch advies.

Zo kan Diclofenac in de winkel liggen.

Dus als het kan, laat die tube maar liggen!

Minder Diclofenac Gel helpt ons waterleven. Probeer bij pijn*):

Intapen
Massage
Doorbijten
Jezelf afleiden, mediteer, ontmoet vrienden, doe leuke dingen
Voldoende bewegen
Doorbijten
Meer water drinken
Rustig oefeningen doen
Zoek steun, praat met je partner, vrienden of collega's
Yoga
Ontspannen, luister muziek, lees, wandel, mediteer of sport
Paracetamol
Koolblad
Fysiotherapie
Doseer beter
Beter slapen, nachtrust
Kun je het smeren niet laten, gebruik dan watervriendelijke gel zonder diclofenac.
 

Medicijnen kunnen erg helpen. Maar vaak is terughoudend zijn met medicijnen een goede gewoonte. Medicijnen die je zelf in supermarkt of drogisterij kunt kopen worden soms niet goed gebruikt. 

​Je kunt antwoorden op vragen over medicijnresten in water hier vinden onder het menu FAQ (frequently asked questions).

Dieper duiken?

Hier vind je enkele wetenschappelijk artikelen over schade aan milieu en waterleven en onbedoelde neveneffecten van diclofenac.

Palanivel Sathishkumar et al. (2020). Occurrence, interactive effects and ecological risk of diclofenac in environmental compartments and biota - a review. Samenvatting: Verhoogde blootstelling aan diclofenac veroorzaakt niet alleen gezondheidsproblemen voor gieren, waterorganismen en hogere planten, maar vormt ook ernstige bedreigingen voor zoogdieren.

Srishti Banerjee & Filip Maric (2021) Mitigating the environmental impact of NSAIDs - physiotherapy as a contribution to One Health and the SDGs, European Journal of Physiotherapy, 25:1, 51-55. Samenvatting: studies die NSAID's vergelijken met tapen als aanvulling op oefeningen geven verder aan dat niet-farmacologische combinaties even effectief zijn bij de behandeling van subacromiaal impingement en knieartrose, terwijl ze beter worden verdragen en de behoefte aan farmacologische aanvulling verminderen of uitstellen.

En kijk hier voor de laatste update door RIVM.

*) Bij twijfel ga naar de huisarts voor advies. Wij geven geen medisch advies en richten ons op het voorkomen van milieuschade door vermijdbaar gebruik van diclofenac; dus waar alternatieven zonder gebruik van medicatie mogelijk zijn of voor klachten waar diclofenac niet bewezen effectief is. 

Meer over medicijnresten in het water?

Medicijnresten in ons water zijn een groeiend probleem. Daar proberen we in Rijen en bijvoorbeeld ook in Eindhoven, Den Bosch en Schaijk iets aan te doen samen met inwoners wijken, verenigingen, zorgorganisaties, gemeenten, waterschappen en provincie. 

We gebruiken in Nederland steeds meer medicijnen. Het totale gebruik ligt nu naar schatting op circa 3,5 miljoen kilogram per jaar. Door de vergrijzing neemt dat gebruik in de toekomst alleen maar toe. Apotheken verstrekken gemiddeld driemaal zoveel medicijnen aan de 65-plusser als aan de gemiddelde Nederlander.

Luister hier naar de podcast op spotify van de klimaat dokter over medicijnresten uit water.

De concentraties van medicijnresten in het oppervlaktewater nemen toe. Een deel van de ingenomen medicijnen komt via ontlasting in het riool. Rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) verwijderen medicijnresten gedeeltelijk uit het afvalwater, maar kunnen niet voorkomen dat medicijnresten in het oppervlaktewater terechtkomen. Een deel daarvan komt lokaal en regionaal in de Brabantse wateren terecht.  

Medicijnresten vormen een risico voor het ecologisch functioneren van oppervlaktewater. Door infiltratie van oppervlaktewater naar het grondwater kan de drinkwater voorraad beïnvloed worden, wat mogelijk effecten heeft op drinkwatervoorziening uit grondwater. Daarnaast kan antibiotica via de afvalwaterketen resulteren in (het ontstaan van) antibioticaresistente ziekteverwekkers in de leefomgeving.  

Even iets heel anders? Kijk waar een druppel terecht komt!

Disclaimer: De informatie op deze website is enkel bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden. Het is geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor medisch advies en behandeling. Wij verstrekken geen medisch advies, medische diensten of medische diagnoses. Eventuele beslissingen op basis van de verstrekte informatie zijn volledig de verantwoordelijkheid van de gebruiker. Wij, inclusief onze partners, medewerkers en vertegenwoordigers, zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade of problemen die voortvloeien uit het gebruik van de informatie op deze website.