Botsproef: de juiste stap zetten met de krachtbaan

Iedere bestuurder en professional herkent het: je wil een ambitieus doel realiseren en loopt tegen een berg stroperigheid en vertragingen op.

In een botsproef zoek je bewust op waar de spanning zit en brengt die in één ruimte samen. Met goede begeleiding, kennis en een tikje humor valt er vaak ruimte te maken en een stevige versnelling te starten binnen 100 dagen.

De botsproef is een veelbelovende manier om lastige vraagstukken te lijf te gaan zoals stikstofruimte, de bereidheid van boeren om uit te kopen of versnelling van de woningbouw opgave.

Lees hier ook hier het artikel over de botsproef Boer + Stikstofruimte in RNOB.

Lees hier het spiekbriefje met botspunten en aanbevelingen. 

Voor jongvolwassenen hebben we de powertool Krachtbaan in een handige startersgids samengevat (april 2024). Die kun je hier downloaden.

Inmiddels helpt het team bij het verspreiden van inzichten, toepassen in specifieke gebieden en het (helpen) opleiden om de aanpak zelf door te kunnen voeren.

GESPREK: HEB IK EEN BOTSPROEF NODIG?
Krijg duidelijkheid in een kort gesprek met het Puzzelen met Ruimte team (Marlies Kampschreur, Jules Goris, Niki Thewissen of mail Jim van den Beuken).

Zelf al een aardige indruk? Met 3 of meer keer ja op de volgende vragen lijkt een botsproef zinnig.

• Werk je aan een lastig probleem met meer dan 2 spelers en waar weinig vooruitgang in lijkt te zitten? Dat kan een gebied of een casus zijn.
• Zijn er meerdere overheden actief betrokken?
• Heb je mandaat of zit je aan tafel om invloed in je gebied te nemen en een botsproef te agenderen?
• Wil je binnen 3 tot 6 maanden een verschil maken?
• Ben je bereid om direct met diegenen waar het om gaat de pijn op tafel te leggen én te luisteren?
• Wil je de huidige inzichten leren kennen óf leren hoe je een botsproef zelf goed ontwerpt en uitvoert?

We werken met de unieke krachtbaan methode zodat spelers zelf hun positie zichtbaar maken, het systeem de vastlopende patronen naar boven haalt en de deelnemers de eerstvolgende stap zetten óf bepalen dat er geen energie meer in wordt gestoken. Beide goed.
 

Hieronder vind je meer over de krachtbaan. Deze methode is doorvertaald en toegepast met boeren, overheden en ketenpartners. 

Anders doen is niet normaal
De stap van willen naar doen gaat niet vanzelf. Vaak wordt een coalitieakkoord, deal of innovatie agenda ambitieus geformuleerd. Dat kan leiden tot versnelling en een zinnige bundeling van krachten. Maar leidt regelmatig tot weinig: wachten op elkaar, frustratie en oververmoeidheid. Een goed idee of plan is onvoldoende. Uniek aan de Krachtbaan is dat de focus ligt op de juiste beweging. En dat er ruimte is voor het onverwachte. Organisaties kunnen zo zelfsturing en eigen kracht beter benutten omdat helder wordt wat de eerstvolgende stap is en waarop nu wordt gewacht.

Van willen naar doen
Meestal willen we tegen beter weten in voorspelbaar, risicoloos en gecontroleerd ambities realiseren. Helaas kan dat niet. De toekomst voorspellen of actief vormgeven is onzeker. Een paar jaar geleden voorzag bijna niemand dat de smartphone zo buitengewoon en normaal zou zijn, internet een oneindige bron van kennis, verbinding en polarisatie zou veroorzaken, een digitale munt de basis wordt voor een nieuw systeem van vertrouwen of dat Trump president van de VS kon worden (behalve Southpark zagen weinigen dat aankomen). Natuurlijk zijn er mensen die achteraf beweren dat ze het allemaal zagen aankomen. Maar goed omgaan met de toekomst vereist iedere dag kleine en grote vernieuwing. Anders wordt overleven moeilijk, kijk maar naar Kodak (uh, wie?), Nokia, de Europese Unie, taxi’s of de belastingdienst. En in de nabije toekomst wordt het lastig gewoon hetzelfde te blijven doen voor luchtvervuilers, administratieve functies of inkomenszekerheid. 

De juiste beweging maken
We zien in praktijk vijf moeilijkheden waar mensen en organisaties dagelijks mee worstelen: 

• Onduidelijk startpunt
• Gebrek aan inspiratie of visie
• Gebrek aan kunde en eigenaarschap
• Angst is groter dan moed/lef
• Gebrek aan coherente actie, middelen en leren vanuit feedback

Deze staan tussen willen en doen. De Krachtbaan helpt leiders bij het zetten van de volgende stappen bij grondige veranderingen. Uitvoeringskracht is zowel een antwoord op onzekerheid maar ook een proces waar altijd binnen de lijntjes kleuren niet de juiste oplossingen geeft. Pas echt interessant wordt het wanneer wensdenken, opgerekte doelen en onmogelijke ambities toch gerealiseerd worden.

De krachtbaan
Het is cruciaal om te starten bij de huidige positie en met een idee of wens die je graag wil realiseren. Dat is zinnig omdat alleen hier en nu, in de unieke situatie, actie kan worden ondernomen. Daarbij zijn er 4 startpunten:

4: het idee of de ambitie is aantrekkelijk, maar is helaas niet mogelijk

3: er zijn verschillende kansrijke mogelijkheden of opties

2: er is een concreet plan en mensen staan te popelen om door te pakken

1: het idee of ambitie is werkelijkheid geworden en werkt

Het is wijs om niet te lang stil te staan bij bewijzen en legitimering waarom de positie klopt. De maximale opbrengst is namelijk de plek waar je nu al bent.

Van 4 onmogelijk naar 3 mogelijkheden: de juiste inspiratie
De sleutel ligt bij het vinden van uitdagende voorbeelden en aandacht voor onderliggende emoties. Zo is mensgerichte zorg in 2006 geïntroduceerd in Nederland. Bevlogen en ervaren professionals waren cynisch en teleurgesteld geraakt en dachten dat het onmogelijk was om zorg te bieden zoals ieder zelf ook behandeld wilde worden. Topdown strategie en innovatieplannen werken dan onvoldoende. 

Van 3 mogelijkheden naar 2 plan: de juiste beslissing
Met een beslissing (ja of nee) wordt verantwoordelijkheid en eigenaarschap genomen. Dat gaat over ambitie, wie de beslissing neemt en over het gebied. De beslissing gaat over commitment maar ook over middelen en kunnen. Een voorbeeld is de wens die miljoenen Nederlanders koesteren om een boek te schrijven, een eigen organisatie te starten of gezonder te gaan leven. Zonder juiste beslissing blijft het bij dromen.

Van 2 plan naar 1 realisatie: de juiste actie
Doen wat merkbaar bijdraagt aan het doel en stoppen wat afleidt. Dat betekent bijvoorbeeld dat een strategie of klantreis consistent (=altijd en overal) in praktijk wordt gebracht en niet af en toe of alleen op papier.

Verder springen
Belangrijke vragen leiden tot de juiste beweging: wat is (voor ons/voor mij) de eerstvolgende stap? Wat is nodig om te bewegen? Van wie kunnen wij welke steun gebruiken? Een stap overslaan zorgt voor een schijnbeweging en verspilt middelen. In een organisatie staan groepen vaak op andere posities en zelfs mensen binnen het directie- of project-team staan vaak op verschillende posities. Dan werkt ieder aan een ander doel zonder dat het helder of zichtbaar is. Het blijkt dat iedere positie andere sturing vraagt. En je elkaars kracht nodig hebt om de stevige opgaven van onze tijd te realiseren. Belangrijke vragen leiden tot de eerstvolgende stap: wat is (voor ons/voor mij) de eerstvolgende stap? Wat is nodig om te bewegen? Van wie kunnen wij welke steun gebruiken? Een stap overslaan zorgt voor een schijnbeweging en verspilt middelen. 

WilDoe en Vital Zones
Meer weten over gelukkiger, gezonder en groener leven en je eigen vitale zones ontwikkelen? Lees het e-magazine Werken is (g)een feestje. Benieuwd waar de WilDoe kan helpen, kijk hier.